ಬದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಯಾರು?
ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಕದಂಬರಿಂದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಬದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ರಾಜವಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಈ ವಂಶವು ಕೂಡಾ ಒಂದು. ಇವರು ಕ್ರಿ.ಶ. 6ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಿಂದ 8ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೂ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಿದರು. ಇವರ ರಾಜಧಾನಿ ಬದಾಮಿ (ಪ್ರಾಚೀನವಾದಿ ಬದಾಮಿ) ಇತ್ತು, ಇದು ಇಂದಿನ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
ಈ ವಂಶದ ಮೂಲ ಪುರುಷ ಜಯಸಿಂಹ ಇತನು ಕ್ರಿ.ಶ 500 ರಲ್ಲಿ ಐಹೋಳೆಯಲ್ಲಿ
ಆಡಳಿತ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದನು. ನಂತರದಲ್ಲಿ ಇತನ ಮೊಮ್ಮಗ ಬದಾಮಿಯಲ್ಲಿಪುಲಕೆಶಿ–1.
ಇತನು ಕ್ರಿ.ಶ 540ರಲ್ಲಿ ತನ್ನಾಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರವನ್ನ
ಐಹೋಳೆಯಿಂದ ಬದಾಮಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಿ ಗಿರಿದುರ್ಗಾ ಎನ್ನುವ ಕೊಟೆಯನ್ನ ಕಟ್ಟಿಸಿ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸುತ್ತಾನೆ
ಮತ್ತು ಬಲಿಷ್ಠರಾಗಿದ್ದ ಬನವಾಸಿ ಕದಂಬರನ್ನ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸೋಲಿಸಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ
ಕಟ್ಟುತ್ತಾನೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಇತನನ್ನ ಬದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಸ್ಥಾಪಕ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ ಈ ವಂಶದ
ಪ್ರಸಿದ್ದ ದೊರೆ ಪುಲಕೆಶಿ–II.
ಪುಲಕೆಶಿ–1 ಗೆ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳು ಕಿರ್ತಿವರ್ಮ ಪ್ರಥಮ ಮಗ ಎನೇ ಮಗ ಮಂಗಳೇಶ ಕಿರ್ತಿವರ್ಮನ ಮಕ್ಕಳೇ ಪುಲಕೆಶಿ–II.(ಎರೆಯ) ಮತ್ತು ಕುಬ್ಜ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನ.
ಪುಲಕೆಶಿ II ಯ ಸಾಧನೆಗಳು ಯಾವುವು?
- ಪುಲಕೆಶಿ II (ಕ್ರಿ.ಶ 610–642) ಬದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ರಾಜನು.
- ಗಂಗಾ, ಕದಂಬ, ಪಲ್ಲವ, ಕಾಶ್ಮಿರ, ಅರಬ್ಬರು ಮುಂತಾದ ರಾಜವಂಶಗಳನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ.
- ಹರ್ಷವರ್ಧನನ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ ಪ್ರವೇಶವನ್ನೇ ತಡೆದವನಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಪಡೆದ.
- ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಬಹುಶ್ರೇಷ್ಠನಾಗಿ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಿದ ಇತನನ್ನ, ಪಲ್ಲವರ ರಾಜ ನರಸಿಂಹವರ್ಮನ್-I ಸೋಲಿಸಿದ.
ಚಾಲುಕ್ಯರ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೇಗಿತ್ತು?
- ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಬದಾಮಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿತ್ತು.
- ರಾಜನು ಪರಮಾಧಿಕಾರಿ, ಆದರೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತಕ್ಕೂ ಮಹತ್ವ ನೀಡಿದ್ದರು.
- ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತ್ ಅಥವಾ **"ಮಹಾಜನಸಭೆ"**ಗಳು ಇದ್ದವು.
- ಪ್ರಜಾಪ್ರತಿನಿಧಿತ್ವ ಮತ್ತು ಧರ್ಮ ಸಹಿಷ್ಣುತೆ ಇದ್ದಿತು.
ಬದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಕಾಲದ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ – ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಹೇಗಿತ್ತು?
- ಇವರು ವೇಸರ ಶೈಲಿ ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಶಿಲ್ಪಕಲೆನ್ನ
ಉತ್ತಮ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪೊಷಿಸಿದರು.
- ಬದಾಮಿ ಗುಹೆಗಳು (ಹಿಂದೂ, ಜೈನ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧ ಗುಹೆಗಳು) ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಗಳಿಗೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ
ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿದೆ.
- ಐಹೋಳೆ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟದಕಲ್ಲು – ಈ ಊರುಗಳಲ್ಲಿ ಹಳೆಯ ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು ಇವೆ.
- "ಐಹೋಳೆ – ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ಪಾಲಿಗೆ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ಐಹೋಳೆ ,ಪಟ್ಟದಕಲ್ಲು ಯೂನೆಸ್ಕೋ
ವಿಶ್ವಪಾರಂಪರಿಕ ತಾಣಗಳಾಗಿವೆ.
ಈ ವಂಶದ ಅಂತ್ಯ ಹೇಗೆ ಆಯಿತು?
- ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಶ 753 ರಲ್ಲಿ, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು ಬದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದರು.
- ಇವರು ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಕುಸಿತಕ್ಕಿಳಿದರು.
- ಆದರೆ ಇಂದಿನ ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಖೆ 10ನೇ ಶತಮಾನದ ನಂತರ ಮತ್ತೆ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಬಂದರು.
ಬದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಪ್ರಮುಖ ದೇವಾಲಯಗಳು ಯಾವುವು?
- ಲದ್ಖಾನ್ ದೇವಸ್ಥಾನ – ಐಹೋಳೆ
- ದೂರ್ಗಾ ದೇವಸ್ಥಾನ – ಐಹೋಳೆ
- ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಮತ್ತು ವಿರುಪಾಕ್ಷ ದೇವಸ್ಥಾನ – ಪಟ್ಟದಕಲ್ಲು
- ಗುಹಾಂತರ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು – ಬದಾಮಿ
ಬದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಭೌಗೋಳಿಕ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಎಷ್ಟು?
- ಇವರು ತನ್ನ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇಂದಿನ ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಹುಪಾಲು, ಅಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಭಾಗಗಳು, ಗುಜರಾತ್‌ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಹಾಗೂ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳು ಮೇಲೆ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಹಕ್ಕು ಹೊಂದಿದ್ದರು.