"ತನ್ನ ತಾನರಿತೋಡೆ ತನಗೆ ತಾನೇ ದೇವರು ನೋಡಾ ಕುಡಲಸಂಗಮದೇವಾ"
ಈ ಜಗಜ್ಯೋತಿ ಬಸವಣ್ಣನ ವಚನದಲ್ಲಿ ಜೀವನದ ಆಳವಾದ ತತ್ತ್ವ ಅಡಗಿದೆ. ನಮ್ಮೊಳಗಿನ ಆತ್ಮಜ್ಞಾನವೇ ನಿಜವಾದ ದೇವರನ್ನು ಕಾಣುವ ದಾರಿ ಎಂದು ಬಸವಣ್ಣ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಮನುಷ್ಯ ತನ್ನೊಳಗಿನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಅರಿತಾಗ, ಅವನು ದೇವರೊಂದಿಗೆ ಒಂದಾಗುತ್ತಾನೆ.
ಕಾಯಕವೇ ಕೈಲಾಸ – ಕೆಲಸವೇ ಪೂಜೆ
ಬಸವಣ್ಣನ ತತ್ತ್ವದ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವೇ "ಕಾಯಕವೇ ಕೈಲಾಸ".
ಇದರಲ್ಲಿ ಅವರು ತಿಳಿಸಿರುವುದು, ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸವನ್ನು ಶುದ್ಧ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯಿಂದ ಮಾಡಿದರೆ ಅದೇ ಪೂಜೆಯ ಸಮಾನ. ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋಗದೆ, ಹೂವಿನ ಅರ್ಪಣೆ ಮಾಡದೆ ಇದ್ದರೂ, ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಉಪಯೋಗವಾಗುವ ಶ್ರಮವೇ ನಿಜವಾದ ಕೈಲಾಸ.
ಒಂದು ಮಾತು, ಹಲವು ಅರ್ಥ
"ಕಾಯಕವೇ ಕೈಲಾಸ" – ಈ ಒಂದು ವಾಕ್ಯ ಅನೇಕ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ:
-
ಕಾಯಕದಲ್ಲಿ ಸತ್ಯ – ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಪರಿಶ್ರಮದಲ್ಲೇ ದೇವರ ಅನುಗ್ರಹ.
-
ಕಾಯಕದಲ್ಲಿ ಸಮಾನತೆ – ಎಲ್ಲ ಕೆಲಸಗಳಿಗೂ ಗೌರವ, ಏಕೆಂದರೆ ಎಲ್ಲ ಶ್ರಮವೂ ಸಮಾನ.
-
ಕಾಯಕದಲ್ಲಿ ಆತ್ಮಶುದ್ಧಿ – ಕೆಲಸದ ಮೂಲಕ ಆತ್ಮದ ಅರಿವು, ತೃಪ್ತಿ.
ಇದುವೇ ಜೀವನದ ಸಾರ
ಬಸವಣ್ಣ ಹೇಳಿದ ತತ್ತ್ವ ಕೇವಲ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಅನುಸರಿಸುವುದಕ್ಕೆ.
-
ಶ್ರಮವಿಲ್ಲದೆ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿ ಇಲ್ಲ.
-
ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದಾಗ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ನೆಮ್ಮದಿ ಸಿಗುತ್ತದೆ.
-
ಸ್ವತಃ ಅರಿವಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಕೆಲಸವೇ ನಿಜವಾದ ಧರ್ಮ.
ಸಾರಾಂಶ
"ಕಾಯಕವೇ ಕೈಲಾಸ" ಎನ್ನುವುದು ಕೇವಲ ಒಂದು ಮಾತಲ್ಲ;
ಅದು ಜೀವನದ ಮಾರ್ಗ,
ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಾನತೆಗಾಗಿ ದಾರಿ,
ಮತ್ತು ಆತ್ಮಜ್ಞಾನಕ್ಕಾಗಿ ಚಾವಿ.
✅ ಬಸವಣ್ಣನ ಸಂದೇಶ ಇಂದು ಕೂಡ ಹೃದಯಕ್ಕೆ ತಾಗುತ್ತದೆ –
"ತನ್ನ ತಾನರಿತು, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಶ್ರಮ ಮಾಡಿ, ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಉಪಯೋಗವಾಗಿರಿ;
ಅದೇ ದೇವರನ್ನು ಕಾಣುವ ಮಾರ್ಗ."